Мақсуд Бекжон

Ўзбекистонда фақат Хоразмдагина ҳафта кунлари ўзбекча айтилади, бошқа вилоятларда, ҳатто адабий тилимизда ҳам ҳафта кунларини форсча ном билан аташ қабул қилинган. Масалан, “душанба” Хоразмда “биринчи кун”, “сешанба”- “иккинчи кун” ва ҳ.к. сифатида айтилади. “Якшанба” эса, Хоразмда “бозор” деб аталади. Масалан, бошқа вилоятдан келган бир меҳмон: “душанба” ва ёки “чоршанба” (айни ўзбекча маъноси “иккинчи кун”, “тўртинчи кун”ни англатади), деса, оддий хоразмлик деҳқон хеч нарсани англамаслиги мумкин. Албатта, зиёлилар ёки адабий тилни ўрганганлар ва ёки Ўзбекистоннинг бошқа вилоятларига бориб юрганлар бундан мустасно.

Хафта номланишидаги яна бир муҳим фарқ – ҳафта ўринларидаги фаркдир. Масалан, Хоразмдаги “Биринчи кун” бошқа вилоятлардаги ва шунингдек, адабий тилимиздаги “иккинчи кун”га, яъний, “Ду Шанба”га тўгри келади. Хафта номлари ўзбекча айтила бошланса, менимча, тилимиз ҳеч нарса йўқотмайди, аксинча, ўзлигини топади. Рақам ва кун номларини форсча айтишда бир “шеърият” кўрадиганлар сони унча кўп бўлмаса керак, деб умид қиламан.

05.03.2015