САВОЛ ИШҚИБОЗЛАРИГА
Сўнгги йилларда баъзи ўзбеклар ичида “Муҳаммад Солиҳ халқ учун нима қилди?” деган саволни бериш удум бўлди.
Бу савол ҳеч кимга Муҳаммад Солиҳга берилгани каби кўп берилмади. Шу жумладан, бугун ва ундан олдин Ўзбекистонда ҳокимият тепасида бўлган шахсларга нисбатан ҳам. Ҳолбуки, бундай савол қочкинликда юрган бир мухолифатчига эмас, балки, мамлакатдаги аҳволга тўғридан-тўғри масъул бўлганларга берилганида эди, бунда бир мантиқ бўларди. Албатта, бу саволнинг Ўзбекистон давлати тепасида бўлганларга берилмагани – ушбу раҳбаларнинг ўзбек халқига бу каби саволларга ўрин колдирмайдган даражaда катта яхшиликлар қилганини билдирмайди. Том акси, Ўзбекистонда бугун ҳукм сураётган ёппа таназзул, айнан уларнинг халққа қарши олиб борган зулми маҳсулидир.
Аммо шунга карамай, ҳеч ким уларга “сиз Ўзбекистон учун нима қилдингиз?” деган саволни бермайди. Чунки, Ўзбекистон тақдирини ўз қўлида ушлаб турган раҳбарларга бундай саволни бериш мантиқли кўринса хам, аммо савол берувчилар учун бу таҳликалидир. Мухолифтчига бундай таъна килишда эса, бир таҳлика йўқ, ҳеч ким уни, бундай шаклда “дардиини тўккан”ни тазйиққа олмайди. Қолаверса, ўзини бугунги аҳволга солган раҳбарга шундай савол беришнинг ўзида ҳам ҳеч бир мантиқ йук, чунки, уларга бундай саволни бериш – чўнтагидаги бор пулини қоқиб олган ўғрига:”Сен мен учун нима қилдинг?” деб дағ-даға қилиш сингари кулгулидир..
Муҳаммад Солиҳнинг шахсига келсак, унинг ўзбек халқининг миллат ва жамият шаклида уйғонишида қўшган ҳиссаси беқиёсдир. Бу хизматларнинг буюк бир қисми Совет империяси ҳукмронлиги пайтидаги миллий уйғониш даврига оиддир. Тарих унинг бу хизматларига муносиб баҳо беришига заррaча шубҳамиз йўқ.
Унинг бугун сургунда юргизаётган мухолифлик фаолиятининг аҳамияти ҳам буюкдир. Гарчанд, у ҳокимиятни қозонолмаган бўлса хам, унинг бир лидер, бир мутафаккир ва буюк бир шахс сифатида ўзбек халқининг маънавий таназзул ботқоғида халқ сифатида тўла йўқ бўлиб кетмаслигида катта хизмати бўлди ва бўляпти.
Хуллас, Муҳаммад Солиҳнинг Ўзбекистон учун нима ишлар қилганини ақли расо бўлган ҳамма билади.
МАҚСУД БЕКЖОН
14.05.2020
Мақсуд Бекжон 